Twintig jaar na het overlijden van mijn vader (1993, ik was toen 14
jaar en mijn vader net 51 jaar) en twintig jaar overleven kwam uit vele
onderzoeken naar voren dat ik de dood van mijn vader nog niet verwerkt had. Er
was verwerkwerk nodig. Geheel blanco ging ik aan de slag. Geen idee wat mij te
wachten stond. Met ondersteuning van het Verlaat Verdriet (Ver)Werkboek ging ik
aan de slag. Alle hoofdstukken van het boek liepen kriskras door elkaar.
Achteraf kan ik zeggen dat ik het ZEER groots heb aangepakt. Ik ging ervoor en
liet mij door niets tegenhouden. Mijn verwerkwerk heeft vele diepte- en
hoogtepunten gekend. Deze allemaal opschrijven is een boek vol.
Een aantal hoogtepunten uit mijn verwerkwerk:
Wie was mijn vader? Zo begon 2014 voor mij. Familie, vrienden en oud-collega’s van mijn vader stelde ik, in eerste instantie via de e-mail, heel veel vragen. Ik had één grote vragenlijst opgesteld en een deel voor specifieke personen, zoals zijn oud-collega’s. De reacties waren zo warm en overweldigend. Na 4 maanden van vragen stellen kon ik orde en structuur brengen in alle informatie, waarna ik op kon schrijven wie mijn vader was.
Ondertussen begon ik met het maken van een beeld: mijn ‘Papabeeld‘.
Met de wens deze te plaatsen in het Kaunertal in Oostenrijk. Vier maanden
voor mijn vader’s overlijden, zijn mijn vader, moeder en ik daar geweest en hij
gaf aan het de mooiste plek op aarde te vinden. Op de foto die ik toen van mijn
ouders maakte, had hij een zelfgemaakte trui aan die ik leuk vond. Deze trui
droeg hij ook in zijn kist.
Zomer 1994 hebben mijn moeder en ik zijn as verstrooid op de plek waar nu mijn
‘Papabeeld‘ staat.
Het beeld heb ik gemaakt van Sculpture block. Een materiaal dat tegen vele
weersinvloeden kan, het beeld staat op meer dan 2300 meter hoogte. Wat ik nog
steeds zeer waardeer is het feit dat ik het metalen plaatje dat op het
beeld zit, en dat ik zelf gegraveerd heb, gekregen heb van
de Machinefabriek Kasteel (metaalbewerking). Ik vind het dan ook mooi
dat mijn ‘Papabeeld‘ verkleurt en één wordt met de natuur.
In mei 2014 was het zo ver . Ik vertrok voor mijn ‘Droomreis‘ naar
Ehrwald in Oostenrijk, mijn tweede thuis. Zowel mijn moeder als ik hebben daar
een eigen bankje met onze naam, omdat weer al meer dan 35 jaar trouwe
gast zijn.
Bij beide bankjes heb ik een steen meegenomen. In het appartement heb ik
deze gegraveerd met de naam bij wie haar bankje deze lag en het jaartal.
De volgende dag vertrok ik naar het Kaunertal. In een sneeuwstorm heb ik mijn ‘Papabeeld‘
geplaatst. De enorme hoeveelheid stof die ik overhield van het Sculpture blok
had ik verzameld. Die heb ik – symbolisch opnieuw, nu als volwassene –
uitgestrooid. Vanuit het Kaunertal heb ik 2 goudbruine stenen mee genomen.
Thuis in Ehrwald heb ik de naam van mijn vader erop gegraveerd en de volgende
dag bij mijn moeder en mijn bankje, met de zoveelste tube Bizon lijm,
vastgeplakt. Zo waren wij alle drie weer samen.
Ik kijk met zo’n ontzettend goed gevoel terug op deze droomreis. Alles, van het
maken tot het plaatsen, is zo vanuit mijn ziel gegaan. Voor het eerst in 20
jaar heb ik een intense rust kunnen ervaren.
Uit de kern van het beeld bleef een hart over. Mijn wens was om deze te houden. Zomer 2014 heb ik mijn moeder mijn ‘Papabeeld‘ laten zien in het Kaunertal. Ik heb een mooie steen gevonden. De steen van het Kaunertal kenmerkt zich door de goudbruine kleur, met af en toe een glinstering. Van mijn moeder kreeg in een wandelstok embleem van het Kaunertal en thuis heb ik de drie elementen verbonden met de lijm waar ik mijn ‘Papabeeld’, de stenen van en onder de bankjes ook mee vereeuwigd heb. Het beeldje staat in mijn kamer en dagelijks brand ik hier een kaarsje bij. Jaarlijks, op de geboortedag van mijn vader, proberen mijn moeder en ik naar het Kaunertal te gaan. Ieder jaar verandert het beeld van kleur, maar ook van vorm. September 2016 zagen wij dat bevers er aan hadden geknaagd.
Eind 2014 leerde ik Titia Liese kennen. Niet veel later volgde ik de
‘basisworkshop Verlaat Verdriet’, de Workshop ‘Heel je leven’ en de
jaartraining ‘De kunst van het verbinden’. Ik had de theorie al zo vaak
gelezen, maar leek weer ‘als nieuw’ binnen te komen. Mijn 20 jaar overleven
werd mij steeds duidelijker.
De eerste dag van de jaartraining sloeg in als een soort bom. Toen pas ging ik
mij beseffen dat ik mijn vader écht verloren was. Het voelde zo definitief. Het
enige wat ik kon was huilen.
In goed overleg hebben we besloten om een alternatieve route te nemen.
De alternatieve route bestond onder andere om deel te nemen aan de allerlaatste bomen voor het leven-dag in het Wilhelminabos in Dronten (2015). Er werden 3 glazen panelen onthuld, met onder andere de naam van mijn vader. Samen met vele anderen die een familielid verloren zijn aan kanker plantte ik een eikenboom. Dat was niet het enige, toen ik nog klein was, en ik regelmatig met mijn ouders naar het bos ging, vonden we een stekje van een kastanjeboom. Deze namen we mee naar huis en plantten deze in onze tuin. Na meer dan 25 jaar had mijn moeder ontdekt dat deze stek nu zelf een stekje had gegeven. Deze staat nu naast de eikenboom in het Wilhelminabos. De glasplaat en beide boompjes hebben een hartje, dat ieder op eigen wijze verbonden is met Oostenrijk.
Twee jaar na de uitslag dat ik het overlijden van mijn vader niet had verwerkt, vond er een evaluatie plaats bij de GGZ. Titia schreef in december 2015 hierover het volgende:
‘Steef, ik heb zoveel bijzondere momenten en stappen bij je gezien! Je hebt zo verschrikkelijk hard gewerkt: alles aangegaan, niets uit de weg gegaan, alles gegeven. Ik heb je stappen gezien, al voordat wij elkaar kenden: jouw REIS.
Daarna: je deelname aan de workshop Verlaat Verdriet. Hoe je tijdens de workshop moest vechten om aanwezig te blijven.
Dat je dat niet lukte. Hoeveel moeite het je kostte om de weg terug naar aanwezigheid te vinden – en om die weg te gaan.
Heel je leven – hoe je in gevecht was met jezelf. Hoe je verstand steeds weer won van je gevoel, terwijl je gevoel er zo graag wilde zijn.
De keren tijdens Heel je leven dat je in jezelf verdween. Je strijd tegen ANGST en PIJN. De energie van de strijd tegen ANGST en PIJN, die zoveel van je vroeg dat er (bijna) geen energie meer was om aanwezig te zijn.
De eerste dag van De kunst van het verbinden. De confrontatie met de werkelijkheid van de dood van je papa, die er op die dag helemaal was. Die je overdonderde en je totaal in beslag nam, zodat er nergens anders meer ruimte voor was.
En dan de Boomplantdag. Jouw dag. Bijna met een soort van lichtheid die ik eigenlijk nooit eerder bij je heb waargenomen. Zo’n belangrijke dag in je proces, die je hebt volbracht samen met ons. Ik vermoed Steef, dat het feit dat je die dag niet alleen was – dat wij om je heen stonden, dat je kon voelen dat je voor ons belangrijk bent – dat je deze ervaring van mensen om je heen, van niet alleen zijn voor de allereerste keer sinds de ziekte en de dood van je vader echt hebt kunnen voelen en meemaken. Deze ervaring is belangrijk voor het helen van je ziel! En dat heb je ten volle ‘verdiend’.
Als ik al een ‘min’ puntje zou kunnen/willen noemen Steef, dan is het dat je zo vol en intens in dit proces bent gegaan (en het hebt volgehouden!!!) dat er momenten zijn geweest waarop ik dacht (en ook tegen je heb gezegd, als ik me goed herinner): Steef, rouwen is een kwaliteit van de ziel, niet van het hoofd!’
Mijn verwerkwerk is niet over rozen gegaan, en nog gaat het niet altijd zoals ik wil. Terugkijkend op mijn hele Verlaat Verdriet veranderproces ben ik blij dat ik het aan ben gegaan. Ik heb niet alleen mijn vader leren kennen maar ook mezelf. Ik heb een enorme groei door mogen maken, en nog. Mijn Verlaat Verdriet is veranderd, de altijd aanwezige afwezigheid van mijn vader blijft. Dat is tevens de ondertitel van het boek: ‘Papa ik lijk op jou‘.
Klik hier voor meer informatie over ‘Papa ik lijk op jou‘
